آیا فیس بوک می‌تواند در جستجو گوگل و توییتر را به چالش بکشد؟

فیس‌بوک به عنوان بزرگ‌ترین شبکه‌ی اجتماعی در حال فعالیت درصدد تبدیل شدن به سرویسی است که مالکیت تمام زندگی دیجیتال کاربران را در اختیار داشته باشد. اما رویکرد این سرویس در مقابله با رقبایی نظیر آلفابت و توییتر یا آمازون تا کجا موثر بوده و رقبای فیس‌بوک در برابر سیاست‌های این کمپانی چگونه واکنش نشان خواهند داد.

غول شبکه‌های اجتماعی درصدد تبدیل شدن به سرویسی است که در آن میزبان زندگی دیجیتال بخش بزرگی از کاربران اینترنتی باشد. اما فیس‌بوک در مسیر رسیدن به خواسته خود تنها نیست و رقبای بزرگی نظیر آلفابت، توییتر یا آمازون را در پیش رو دارد که هر یک در حوزه‌های خود بسیار گردن کلفت و کاربلد هستند. در واقع فیس‌بوک در نظر دارد تا با تجمیع سرویس‌هایی که کمپانی‌های مختلف در آن مشغول به ارائه‌ی سرویس هستند، مجموعه‌ای از ابزار‌های آنلاین را در اختیار کاربرانش قرار داده و در واقع زندگی دیجیتال کاربران را در قالب مجموعه‌ی فیس بوک شکل دهد.

فیس‌بوک با تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های در حال فعالیت در ایالات متحده و بهره‌گیری از درآمد سرشار از شبکه‌ی اجتماعی سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را در شاخه‌های مختلف از تجارت آنلاین انجام داده است. برای درک بهتر جایگاه فیس بوک بهتر است بدانیم که این کمپانی به عنوان ششمین کمپانی بزرگی که سهام آن در تالارهای بورس داد و ستد می‌شود، شناخته شده و در یک سال و نیم اخیر نیز خرید‌های مختلفی را در حوزه‌هایی نظیر تجارت الکترونیک، سرویس‌های تقاضا محور و همچنین جستجو انجام داده است. فیس‌بوک جستجو را عنصر تعیین کننده‌ای در نقشه‌ی راه خود دیده و از آن به عنوان فاکتوری اساسی در مسیر پیشرفت یاد می‌کند. همین موارد نشان می‌دهد که فیس بوک تا چه اندازه برای تبدیل شدن به یک کمپانی چند وجهی با ارائه‌ی سرویس‌های مختلف دیجیتال جدی است.

نگاهی گذرا به تاریخچه‌ی جستجو در فیس‌بوک

جستجو همواره یکی از قابلیت‌های مهم در فیس‌بوک بوده که درجه‌ی اهمیت آن در گذر زمان تغییر پیدا کرده است. اولین بار زمانی که مارک زاکربرگ خود سرویس فیس‌بوک را در روزهای ابتدایی توسعه داده بود، ابزاری ابتدایی برای جستجو در این سرویس قرار گرفته بود که با استفاده از کاربران ابتدایی که دانشجویان دانشگاه محل تحصیل زاکربرگ بودند می‌توانستند با جستجوی دوستان خود ارتباطات بیشتری برقرار کنند.

سال‌ها پس از آنکه فیس بوک پاگرفت و به یک سرویس شناخته شده تبدیل شد، شاهد همکاری فیس بوک و مایکروسافت بودیم. طی توافقی که دو کمپانی در سال ۲۰۱۰ به آن دست یافتند، نتایج جستجوی سرویس بینگ نیز در نتایج نمایش داده شده در اثر جستجوی عبارت‌ها در کادر فیس‌بوک به کاربران نمایش داده می‌شد. البته اولین تجربه‌ی فیس‌بوک در همکاری با یکی از موتورهای جستجو چندان نتایج موفقی را به همراه نداشت. فیس‌بوک در راستای بهبود سرویس جستجوی درون شبکه‌ای خود در سال ۲۰۱۳ از جستجوم موسوم به گراف سرچ (Graph Search) رونمایی کرد. فناوری جستجوی گراف درصدد ترکیب اطلاعات شخصی وارد شده توسط کاربران با نتایج جستجوهای انجام شده در موتورهای جستجوی خارجی بود. این سرویس تاکنون لقب موفق‌ترین تجربه‌ی فیس‌بوک از ارائه‌ی سرویس جستجو را مال خود کرده است. اکتبر سال ۲۰۱۵ میلادی در جهت بهبود سرویس جستجوی خود، قابلیت دیگری را نیز معرفی کرد که کاربران با استفاده از آن قادر بودند تا با در نظر گرفتن ملاحظات مربوط به حریم خصوصی، در میان پست‌های عمومی منتشر شده به جستجو بپردازند.

روزانه بیش از ‍۱.۵ میلیارد کوئری جستجو در فیس بوک وارد می‌شود

با توجه به حجم گسترده‌ی اطلاعاتی که روزانه وارد شبکه‌ی اجتماعی فیس بوک می‌شود، این کمپانی سرویس جستجو، توانایی ایندکس کردن مطالب را بیش از پیش افزایش داده و هر روز پیشرفته‌تر از دیروز کرده است، بطوری‌که امروزه شاهد پردازش بیش از ۱.۵ میلیارد عبارت جستجو توسط این سرویس هستیم. هر یک از این کوئری‌های وارد شده در مسیر ارائه‌ی بهترین نتایج به کاربران بیش از ۱۰۰۰ الگوریتم را پشت سر می‌گذارند. با وجود تلاش‌های یک دهه‌ی گذشته‌ی فیس‌بوک به منظور ارائه‌ی اطلاعات و همچنین تقویت قابلیت جستجو در این سرویس، بزرگ‌ترین شبکه‌ی اجتماعی جهان هنوز در مورد ارائه‌ی اطلاعات آنی به کاربران فاصله‌ی زیادی با رقبایی نظیر آلفابت و توییتر دارد.

واکنش آلفابت و توییتر چگونه است؟

خوشبختانه فعالیت‌های اخیر فیس‌بوک در زمینه‌ی توسعه‌ی هر چه بیشتر سرویس جستجوی خود باعث شده تا سایر کمپانی‌های حاضر در این حوزه نیز برای حفظ جایگاه خود بیش از پیش تلاش کرده و از این‌رو شاهد پیشرفت‌های بیشتری در زمینه‌ی ارائه‌ی اطلاعات توسط سرویس‌های جستجو هستیم. از جمله‌ی اصلی‌ترین رقبای این کمپانی می‌توان به آلفابت و سرویس جستجوی گوگل این هلدینگ در کنار توییتر اشاره کرد. البته فعالیت‌های انجام شده توسط فیس‌بوک در سال‌های اخیر هنوز آنچنان که باید نتیجه بخش نبوده و سرویس‌های ارائه‌ شده توسط این کمپانی هنوز فاصله‌ی زیادی با گوگل و توییتر دارد.

یکی از موارد جالب در مورد عملکرد فیس‌بوک در سال‌های اخیر، توجه به پیشرفت فناوری‌ها و توسعه‌ی تکنولوژی‌های مورد استفاده در کنار در نظر گرفتن خواسته‌های کاربران است. در صورتی که فیس‌بوک در هر دو حوزه نتواند به خواسته‌های خود برسد، پس باید شاهد ایجاد شکاف عمیق‌تری بین غول جستجو و فیس‌بوک باشیم. همانطور که اشاره کردیم با وجود به خدمت گرفتن طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها توسط فیس‌بوک، این کمپانی هنوز فاصله‌ی زیادی با تجربه‌ای دارد که گوگل برای کاربرانش رقم می‌زند.

‌فیس بوک به عنوان یکی از بهترین کمپانی‌های فعال در حوزه‌ی تکنولوژی، قادر است بهترین متخصصان حوزه را برای فعالیت در این کمپانی به سوی خود جذب کند، از این‌رو این کمپانی قادر است تا بخشی از پیشرفت‌های مورد نیاز برای بهبود سرویس جستجوی خود را از طریق جذب متخصصان برآورده کند. البته استخدام متخصصان زبده نمی‌تواند فیس‌بوک را در فاصله‌ی کوتاهی به کمپانی‌هایی نظیر گوگل و سرویس جستجوی این کمپانی نزدیک کند. البته تعریف صحیح نیازهای کاربردی برای طراحی یک سرویس کارآمد نیز از جمله‌ی چالش‌هایی است که باید فیس‌بوک توجه ویژه‌ای به آن معطوف کند.

ضمنا باید به خواست کاربران نیز اشاره کرد. آیا کاربران شبکه‌ی اجتماعی فیس‌بوک تمایل دارند تا از این سرویس برای جستجوی اطلاعات غیرمرتبط با شبکه‌ی اجتماعی استفاده کنند یا خیر؟ آیا کاربران ترجیح می‌دهند که از این قابلیت برای جستجوی پست‌های در آن واحد منتشر شده یا Real-Time فیس‌بوک استفاده کنند یا در مقابل اطلاعات غیر مرتبط با شبکه‌های اجتماعی را در نتایج مشاهده کنند؟

شاید ارائه‌ی ابزاری برای جستجوی اطلاعات و پست‌های فیس‌بوک به عنوان سرویسی جدا از اپلیکیشن فیس‌بوک بتواند نتیجه‌ی بهتری را در اختیار کاربران قرار دهد. مثال زنده‌ برای این موضوع، سرویس پیام رسان فیس‌بوک است که موفق شده تا با وجود اپلیکیشن‌های پیام رسانی نظیر واتس اپ، کاربران بسیاری را به سمت خود جلب کند. فیس بوک مسنجر، سرویسی است که این شبکه‌ی اجتماعی در سال ۲۰۱۴ آن را در قالب اپلیکیشن و سرویس جداگانه‌ای روانه‌ی بازار کرد.

با نگاهی به تصمیماتی که فیس بوک در گذشته گرفته، می‌توان به روشنی دید که این شبکه‌ی اجتماعی سادگی سرویس‌های ارائه شده را در کنار کاربرد بالا بیش از سایر فاکتور‌ها مدنظر دارد. برای مثال ارائه‌ی سرویس پیام‌رسان فیس‌بوک مسنجر، استراتژی‌های تولید پول جدیدی را پیش روی این کمپانی قرار داده است. این موضوع می‌تواند برای ارائه‌ی یک سرویس جستجو و آنالیز به صورت جداگانه از بدنه‌ی اصلی فیس‌بوک نیز صادق باشد.