آموزش برنامه نویسی جاوا قسمت هشتم

در این جلسه از آموزش می‌خواهیم راجع به داده‌ها صحبت کنیم. تمام برنامه‌های کامپیوتری بر مبنای داده‌ها ساخته و طراحی شده‌اند. ما کاربران کامپیوتر، روزانه بارها و بارها داده‌هایی را وارد برنامه‌های کامپیوتری می‌کنیم و برنامه‌های کامپیوتری پردازش‌هایی را روی داده‌ها انجام می‌دهند و نتیجه‌ای را برای ما ارسال می‌کنند. تمام این داده‌ها چه از نوع عدد، تاریخ، زمان، رشته و هر قالب دیگری که باشند، در حافظه‌ی کامپیوتر با ترکیبی از صفر و یک ذخیره می‌شوند. در جاوا هشت (۸) نوع داده اصلی وجود دارد که به آن‌ها داده‌های پایه یا Primitive Types می‌گویند. در ادمه با این هشت نوع داده کاملا آشنا می‌شوید.

داده‌های پایه به داده‌هایی گفته می‌شوند که داده‌های پیچیده از روی این داده‌ها ساخته می‌شوند. (در فصل شی‌گرایی با چگونگی تعریف داده‌های پیچیده آشنا خواهید شد). همانطور که گفته شد در جاوا هشت نوع داده‌ی اصلی وجود دارد. این هشت نوع در زیر آورده شده‌اند:

byte
short
int
long
boolean
char
float
double

داده‌های شماره‌ی ۱ تا ۴ (byte, short, int, long) داده‌هایی از نوع اعداد صحیح هستند. تفاوتی که بین این داده‌ها است، محدوده‌ای است که این داده‌ها پشتیبانی می‌کنند.

داده‌ی بولی (boolean)، داده‌ای است که مقداره آن “درست” یا “نادرست” است. (true OR false).

داده‌های float و double داده‌های اعداد اعشاری هستند و داده‌ی char نیز یک داده‌ی کارکتری است.

یک نکته که بنده یادگیری آن مطلب را به شما توصیه می‌کنم، تحقیق در مورد اندازه‌ی داده‌های فوق است. یعنی به عنوان مثال اندازه‌ی داده‌‌های int و byte به ترتیب ۳۲ و ۸ بیت است.

متغیر‌ها

در برنامه نویسی مفهومی است به نام متغیر یا (Variable). هنگامی که بخواهیم یکی از داده‌های فوق را در برنامه تعریف کنیم، مثلا داده‌ای از نوع عدد صحیح (int)، می‌گوییم متغیری از نوع int تعریف کرده‌ایم. اما دقیقا وظیفه‌ی متغیر چیست؟ وظیفه‌ی متغیر‌ها نگه‌داری داده‌های برنامه است. فرض کنید می‌خواهیم برنامه‌ای بنویسیم که سن کاربر را از او درخواست کند. وقتی که کاربر عدد سن خودش را وارد می‌کند باید این عدد جایی در حافظه‌ی کامپیوتر ذخیره شود تا هر موقع که لازم شد از آن استفاده کنیم. یا فرض کنید می‌خواهیم مقدار حساب بانکی یک شخص را بر روی سیستم ذخیره کنیم و هر موقع که لازم شد از آن استفاده کنیم یا آن را تغییر دهیم. متغیر مانند یک ظرف است که می‌توان داده‌ای را درون آن قرار داد و آن داده را تغییر داد یا دستکاری کرد.

هر متغیر دارای یک نام است که با استفاده از آن نام، می‌توانیم به داده‌ی مورد نظر که در حافظه‌ی کامپیوتر ذخیره شده است دسترسی پیدا کنیم. در زیر چند مثال از تعریف متغیر آورده شده است.

همانطور که در سه مثال بالا مشاهده می‌کنید برای تعریف متغیر ابتدا باید نوع متغیر را مشخص کرد. یعنی از نوع int یا عدد صحیح است، double (عدد اعشاری) یا char (داده‌ی کارکتری). بعد یک نام برای متغیر خود انتخاب می‌کنیم. (برای انتخاب نام باید از قوانین نامگذاری در جاوا پیروی کنیم و همچنین نامی مناسب). و در آخر هم علامت سمی‌کالن را قرار می‌دهیم.

حالا می‌خواهیم برنامه‌ای بنویسیم که دو عدد را با هم جمع کند و نتیجه را در خروجی استاندارد نمایش دهد. به کد زیر دقت کنید:

همانطور که در کد بالا مشاهده می‌کنید ابتدا یک متغیر از نوع int که نام آن num1 است تعریف کرده‌ایم و مقداره ۵ را برای آن در نظر گرفته‌ایم. (به نحوه‌ی مقدار دهی متغیر‌ها توجه کنید. ابتدا یک علامت مساوی (=) قرار می‌دهیم و بعد مقداره دلخواه را می‌نویسیم). در خط بعد نیز دوباره متغیری تعریف کردیم که نام آن num2 و مقدار آن ۱۵ است. حالا می‌خواهیم وقتی این دو متغیر را با هم جمع کردیم، نتیجه را در یک متغیر دیگری ذخیره کنیم. برای این کار ما متغیر دیگری با نام result تعریف کرده‌ایم. در خط بعد متغیر result را نوشته‌ایم و این بار بجای اینکه برای مقداردهی متغیر result از مقادیر عددی استفاده کنیم، متغیرهای num1 و num2 را با استفاده از عملگر +، آن دو را با هم جمع کرده‌ایم و نتیجه در result ذخیره شده است. حالا می‌خواهیم نتیجه‌ی مورد نظر را در کنسول نمایش دهیم. بنابراین همانطور که مشاهده می‌کنید از استریم System.out استفاده کرده‌ایم. به آرگومان متد println توجه کنید. ابتدا جمله‌ی Result is را نوشته‌ایم. حالا می‌خواهیم داده‌ی ذخیره شده در result را نمایش دهیم. بنابراین از علامت + استفاده می‌کنیم و بعد result را می‌‌نویسیم. این علامت + داده‌ی متغیر result را از عدد صحیح (int) به رشته (String) تبدیل می‌کند. (در مورد استرینگ‌ها در فصل‌های آینده آشنا می‌شوید). برنامه را اجرا کنید و نتیجه آن ۲۰ خواهد بود.

به عنوان یک تمرین، برنامه را طوری تغییر دهید که نیازی به استفاده از متغیر result نباشد.

به عنوان آخرین مطلب در این آموزش، ما متغیرها را می‌توانیم در یک خط هم تعریف کنیم (داده‌های هم نوع را). به مثال زیر نگاه کنید:

همانطور که مشاهده کردید ما در ابتدای خط نوع متغیر را مشخص کردیم و بعد نام‌های متغیرها را در جلوی آن نوشتیم. برای جدا کردن متغیر‌ها از علامت کاما (,) استفاده کردیم. اما پیشنهاد می‌کنم که متغیرها را به این صورت تعریف نکنید. هر متغیر را در یک خط جداگانه تعریف کنید.